Melek yatırımcı sayısı son 1.5 yılda ikiye katlandı.
Finansmana Erişim Sıkıntısı Çekenlere Yeni Bir Finansal Enstrüman…
MELEK YATIRIMCI NEDİR?
Kişisel varlıklarını, tecrübelerini ve birikimlerini başlangıç veya büyüme aşamasındaki girişimlere aktaran gerçek kişiler Bireysel Katılım Yatırımcısı (BKY) olarak tanımlanır. BKY olarak faaliyette bulunan gerçek kişilerin vergi desteğinden yararlanabilmeleri için Bireysel Katılım Yatırımcısı Lisansına sahip olmaları gerekir.
Melek yatırımcılar, diğer yatırımcılardan ayıran önemli bir özellik, halka kapalı girişim şirketlerine (private companies) yatırım yapmanın risklerini anlayabilecek düzeyde deneyimli ve bilgili olmalarıdır. Bu yatırımcıların önemli bir kısmı, geçmişte kendileri de girişimci olarak bu sistem içerisinde yer almışlardır. Deneyimleri ve bilgi düzeyleri ile iş fikirlerine ortak oldukları girişimcilere ‘akıl hocalığı’ (mentorship) hizmeti de sunmaktadırlar. Bu anlamda, ‘melek yatırımcılar’, yatırımlarının içerisinde daha ‘aktif’ olarak yer almaktadırlar. Büyük ölçekli ‘risk sermayesi’ fonları yatırım yaptıkları şirketlerde yönetim kontrolü sahip olmayı tercih ederlerken, ‘melek yatırımcılar’ yüzde 10 ile 20 gibi azınlık paylarını tercih etmektedirler.
SİSTEM NASIL İŞLİYOR?
Lisans alabilmek için Hazine Müsteşarlığına başvuruda bulunmak, Hazine’nin Maliye Bakanlığına gönderdiği uygunluk bildiriminin de kabul edilmesi gerekmektedir. Yeterli sermayesi olmayan girişimciler için çok önemli bir destek alanıdır.
Dünya genelinde Türkiye BKY’lere sağladığı %75’lik vergi teşviği ile en üst sıradadır. Avrupa’da söz konusu Bireysel Katılım Sermayesi kanununa sahip 3 ülkeden biridir. Ayrıca BKY‘ler hesapladıkları hisse tutarlarının %75’ini, hisselerin elde edildiği dönemde yıllık gelir vergisi matrahlarından indirebilirler.
Ayrıca 10. Kalkınma Planında; Bireysel katılım sermayesi için, sermaye piyasası imkânları geliştirilerek, yeni girişim ve finansmana erişiminin kolaylaştırılacağına politika ve tedbirler başlığı altında değinilmektedir.
Maliye Bakanlığı 2013 yılında yeni gelir vergisi kanun tasarısıyla beraber girişimcilere yönelik bir karar almıştır. Buna göre ilk kez mükellef olacak ve 29 yaşını aşmamış genç girişimciler 3 yıl boyunca vergi ödememektedirler.
MELEK YATIRIMCILARI EN ÇOK ABD’DE YAYGINDIR.
ABD’de 2012 yılı içerisinde 268 bin melek yatırımcı 22,9 milyar dolarlık yeni yatırım gerçekleştirmiştir. Bilişim teknolojilerinin ağırlıklı bir kısmını oluşturduğu girişimcilerin, akıl hocalığı ve yönetim desteği alabildikleri, yatırımcılar arası işbirliği ve bilgi/deneyim paylaşımının olduğu melek yatırımcı grupları ve ağları ise henüz çok yakın zamanda Türkiye’de faaliyete geçmeye başlamışlardır.
Haziran 2015 ilerleme raporuna göre, Mayıs ayı itibarıyla yeni iş fikirlerini desteklemek için finansman sağlamaya hazır lisanslı melek yatırımcı sayısı toplamda 308’e ulaşmıştır. Lisansı olmadan faaliyet gösteren 196 melek yatırımcı bulunmaktadır.
‘Risk sermayesi’ ve bu finansman konseptinin bir anlamda ‘halka’ inen türü olan ‘melek yatırım’ faaliyetleri, Türkiye’nin teknolojik yenilik potansiyelinin hayata geçirilmesinde önemli bir katkı sağlayabilir.