Tedarik Zincirinde Haksız Ticari Uygulamalar ile İlgili Düzenleme

7435 Sayılı Torba Kanun ile Perakende Ticareti İlgilendiren Değişiklikler

(Yürürlük Tarihi: 01.01.2024)

         6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 6 ncı maddesi başlığı “Tedarik Zincirinde Haksız Ticari Uygulamalar” olarak değiştirilmiş ve aşağıda yer alan düzenlemeler yapılmıştır. 

Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde taraflardan birinin diğer tarafın,

- Ticari faaliyetlerini önemli ölçüde bozan,

-Makul karar verme yeteneğini azaltan,  

-Normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan faaliyetlerin haksız ticari uygulama olduğu belirlenerek, haksız ticari uygulamalarda bulunulamayacağı hükme bağlanmıştır.

Haksız Ticari Uygulama Kabul Edilecek Faaliyetler:

• Sözleşmede yer verilen koşullar hariç olmak üzere, kalite standartlarının sağlanması amacıyla herhangi bir gerçek veya tüzel kişiden mal veya hizmet teminine zorlamak, (Bu bende aykırı hareket edenlere Yirmibin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.)

• Kampanyalı satış yapmak istemeyen tarafa kampanya maliyetini yansıtmak. (Bu bende aykırı hareket edenlere, yansıtılan kampanya maliyeti tutarında idari para cezası uygulanır.)

• Tarım ve gıda ürünlerinin tedarikinde ticari ilişkinin koşullarını, yazılı veya elektronik ortamda yapılan sözleşmeyle belirlememek. (Bu bende aykırı hareket edenlere Yirmibin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.)

•  Karşı tarafın aleyhine tek taraflı değişiklik yapma yetkisi veren veya açık ve anlaşılır olmayan hükümlere sözleşmede yer vermek.(Bu bende aykırı hareket edenlere Yirmibin Türk Lirası idari para cezası uygulanır.)

• Ürün talebini doğrudan etkileyen herhangi bir hizmet vermediği halde mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli ve başka adlar altında bedel almak veya verdiği hizmetin türünü ve hizmet bedelinin tutar ya da oranını sözleşmede belirtmediği halde prim ve bedel almak. (Bu bende aykırı hareket edenlere, haksız olarak alınan prim ve bedel tutarında idari para cezası uygulanır.)

• Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine yönelik siparişleri, ürünün teslim tarihinden önceki otuz gün içinde iptal etmek. (Bu kusuru ispat yükü siparişi iptal eden veya maliyeti karşı tarafa yansıtana ait olup, bu bende aykırı hareket edenlere, iptal edilen sipariş bedeli tutarında idari para cezası uygulanır.)

• Karşı tarafın kusurundan kaynaklanan durumlar hariç olmak üzere, üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerinin tesliminden veya mülkiyetinin devrinden sonra bozulma ya da zayi olma gibi maliyetleri yansıtmak. (Bu kusuru ispat yükü siparişi iptal eden veya maliyeti karşı tarafa yansıtana ait olup, bu bende aykırı hareket edenlere, yansıtılan maliyet tutarında idari para cezası uygulanır.)

                  Yönetmelikle Belirlenecek Hususlar:

-Haksız ticari uygulamaları,

-Otuz gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerini,

-Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları.

                     Ticari İlişkilerden Kaynaklanan Ödemeler ile İlgili Düzenlemeler (Yürürlük Tarihi: 01.01.2024)

       6585 sayılı Perakende Ticaret Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 7 nci maddesinde yer alan ödeme süreleri ile ilgili,

• Üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerden kaynaklanan ödemelerin, sözleşmede öngörülen süre içinde yapılması esas olduğu,

• Üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödemelerin süresinin; alacaklının küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli olması durumunda otuz, diğer durumlarda kırk beş günü geçemeyeceği,

• Yukarıda belirtilen ürünlerin dışında kalan tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödemelerin süresinin, alacaklının küçük, borçlunun orta veya büyük ölçekli ya da alacaklının orta, borçlunun büyük ölçekli olması durumunda altmış günü geçemeyeceği,

• Sürelerin tespitinde teslim veya mülkiyetin devri tarihlerinden hangisi önce ise hesaplamada o tarihin esas alınacağı, ödemenin süresi içinde yapıldığına ilişkin ispat yükünün borçluya ait olduğu belirlenmiştir.

Ödeme sürelerine aykırı hareket edenlere; süresinde ödenmeyen tutarı geçmemek üzere otuz güne kadar süre aşımında her bir gün için bu tutarın binde beşi, otuz günden sonraki süre aşımında her bir gün için süresinde ödenmeyen tutarın yüzde biri oranında idari para cezası kesilecektir.

DİĞER DÜZENLEMELER

(Yürürlük 01.02.2023)

• Ceza hükümleri değiştirilmiş olup, değişmeden önce fiil başka kanunlarda daha ağır cezayı gerektirdiği takdirde o Kanunlarda ki ceza uygulanmakta idi. Yeni düzenleme ile diğer kanunlarda daha ağır cezayı gerektirse bile sadece bu Kanuna göre ceza kesileceği,[1]
• Nispi idari para cezaları hariç, Türk Lirası tutarı olarak belirlenmiş para cezalarında, idari para cezası verilmesi gereken fiilin bir takvim yılında tekrarı halinde, her bir tekrar için bir önceki cezanın iki katının uygulanacağı,

• Bir takvim yılında kesilecek idari para cezalarının toplam tutarının,

1.  Küçük ölçekli işletmelerde 5 milyon Türk Lirasından, 
2. Orta ölçekli işletmelerde 50 milyon Türk Lirasından,
3. Büyük işletmelerde 250 milyon Türk Lirasından fazla olamayacağı,
4. Bu tutarların her yıl yeniden değerleme oranında artırılacağı,

• Bayi işletme ve özel yetkili işletmelerin artırımlı idari para ceza uygulaması kapsamı dışında tutulması,
• Fahiş fiyat artışı, stokçuluk fiillerinde değişiklik öncesi idari para cezası aykırı hareket edenlere kesilirken, yapılan değişiklik ile her bir aykırılık için ayrı ayrı ceza kesilmesi hususları belirlenmiştir.