İhracat Bedellerininin Bozdurulma Zorunluluğu

ABD doları, Euro ve İngiliz sterlini cinsinden İBKB veya DAB’a bağlanan ihracat bedeli dövizler bozdurma zorunluğu kapsamındadır.

İhracatçılar tarafından gerçekleştirilen, 30.000 USD (buna tekabül eden Euro ve Sterlin dahil) altındaki ihracatların İBKB ve DAB’a bağlanma zorunluğu bulunmadığından, bu ihracatlar kapsam dışındadır.

Satış Yapılırken Hangi Kurlar Esas Alınacaktır?

İBKB veya DAB’ a bağlanan ihracat bedellerinin İBKB veya DAB’ın düzenlediği tarihteki TCMB tarafından belirlenen döviz alış kuru esas alınarak %25’i  İBKB’ yi veya DAB’ ı düzenleyen bankaya satılacak ve bu dövizlerin TL karşılığı bedeller banka tarafından ihracatçıya ödenecektir.

İşlem kuru olarak TCMB tarafından saat 10:00, 11:00, 12:00, 13:00, 14:00 ve 15:00’de ilan edilen ve İBKB veya DAB’ a bağlanan ihracat bedeli dövizin Türk lirasına çevrildiği saat itibarıyla en son açıklanmış olan döviz alış kuru esas alınacaktır.

TL Bedelin Kullanımı veya Dövize Dönüştürülmesi ile İlgili Kısıtlama Var mıdır?

Türk lirasına çevrilen ihracat tutarı TL olarak ihracatçıya ödenecek olup, söz konusu bedelin kullanımına ilişkin bir kısıtlama bulunmamaktadır.

Hangi Ülkeler ve İhracat Türleri Kapsam Dışındadır?

Afganistan ,Angola , Belarus , Benin , Cibuti , Etiyopya , Fildişi Sahili , Filistin , Gabon , Gana , Gine , İran , Kamerun , Kenya , Kırgızistan , Kuzey Kore , Küba , Liberya , Lübnan, Moldova , Nijerya , Senegal , Somali , Sudan , Suriye , Suudi Arabistan , Tacikistan , Tanzanya ve  Venezuela’a yapılacak ihracata ilişkin ihracat bedelinin İBKB ve DAB’a bağlanma zorunluluğu bulunmadığından, ihracat bedelinin % 25 inin bozdurulma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Azerbaycan, Cezayir, Fas, Kazakistan, Mısır, Özbekistan, Tunus, Türkmenistan, Ukrayna ve Yemen’e olan ihracata ilişkin gümrük beyannamesinde yer alan tutarın % 50 sinin  tasarrufu serbest bırakıldığından, geri kalan % 50 kısma isabet eden tutarın % 25’inin bozdurma kapsamında olduğunu düşünmekteyiz.

Hizmet ihracatı, transit ticaret, Türkiye’de ikamet etmeyenlere özel fatura ile yapılan satış, Türkiye’de ikamet etmeyenlere KDV hesaplanarak yapılan satış, mikro ihracat ve serbest bölge işlem formu kapsamında gerçekleştirilen 5.000,- ABD doları veya karşılığı döviz ya da Türk lirasını geçmeyen tutardaki ihracat işlemlerinde bedellerin tamamının İBKB ve DAB’a bağlanma zorunluluğu olmadığından % 25’inin bozdurma  zorunluluğu bulunmamaktadır.

Avans olarak alınan ihracata ilişkin bedellerin % 25’inin bozdurulma zorunluluğu var mıdır?

İhracat bedelinin ihracattan önce tahsil edilmesi durumu, İhracat Genelgesinde “peşin döviz” olarak adlandırılmaktadır.

İhracat Genelgesinin 6. Maddesinin 3 numaralı fıkrasında, bankalarca peşin bedel tutarının firma hesabına geldiği tarihten itibaren azami 24 ay içerisinde İBKB düzenlenmesinin mümkün olduğu, ancak mücbir sebep/haklı durum nedeni ile ek süre verilmesi durumunda ek süre müddetince de İBKB düzenlenebileceği açıklanmıştır.

Merkez Bankası tarafından yayımlanan uygulama talimatında avanslar ile ilgili bir açıklama yapılmamıştır. İhracat bedelinin % 25’i İBKB ve DAB’ın düzenlendiği tarihteki işlem kuru üzerinden Merkez Bankasına satılmak üzere söz konusu belgeleri düzenleyen bankalara satılacağı belirtilmiştir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, avans olarak gelen ihracat bedelleri için  İBKB ve DAB’ın düzenlendiği tarihte % 25’inin bozdurulması zorunluluğu olduğunu düşünmekteyiz.

İhracat bedelinin % 25’inin bozdurulması zorunluluğuna uyulmaması durumunda herhangi bir cezai müeyyide var mıdır?

Bu konuda ihracat genelgesinde ve uygulama talimatında herhangi bir ceza öngörülmemiştir.

Ancak, 1567 sayılı Türk Parasını Kıymetini Koruma Kanunu’nun 3. Maddesinde “Cumhurbaşkanının bu Kanun hükümlerine göre yapmış bulunduğu genel ve düzenleyici işlemlerdeki yükümlülüklere aykırı hareket eden kişi, üçbin Türk Lirasından yirmibeşbin Türk Lirasına kadar idarî para cezası ile cezalandırılır.” hükme bağlanmıştır.

Bu hükme göre, 3.000,00 TL-25.000,00 TL arasında idari para cezası kesilebileceğini düşünmekteyiz.